Diariusze, Kroniki, Opowieści z terenu gminy

Bągart ; Bonmgart, Baumgart …Nazwa wsi jest spolszczeniem niemieckiej nazwy  ; Baum – drzewo, Garten – ogród, sad…

 Zebrałem  w latach 1974 – 2010         Janusz Marcinkowski Płużnica

                             Z badań archeologicznych wnika, iż najwcześniejsze ślady osadnictwa w Bągarcie pochodzą  z epoki neolitu. Jako pierwsza w tym rejonie pojawiła się  ludność zaliczana do tzw. kultury pucharów lejkowatych (ok. 3700 – 1900 p.n.e.) Teren ten był także zamieszkany w okresie schyłkowego neolitu. W epoce żelaza (700-400 p.n.e.) istniała tu osada.

  •     1772 } Folwark należał do majątku Mgowo. Mieszkało tu 20 osób. Pruski kataster (spis podatkowy) wymienia kilka rodzin ; Antoniego Stochockiego, dzierżawcy Jana Kędzierskiego, Stanisława Falkowicza i owczarz Łukasz Szczepański.
  •      1801 } właścicielem Mgowa i Bągartu został zięć generała Benedykta Jeżewskiego Augustyn Bartolomeusz Działowski.
  •     1821 } przy mgowskim majątku istniała szkoła do której mogły uczęszczać dzieci z Bągartu
  •     1826 } wydzierżawiony folwark właściciele Mgowa próbowali odebrać ich dzierżawcom. Ci zaś odwołali się do sądu, który potwierdzi ich prawo do użytkowania gruntów w zamian za roczną rentę w wysokości 14 talarów.
  •     1827 } po śmierci Augustyna Działowskiego majątek Mgowo w tym i folwark Bągart objął jego jedyny  syn  Ksawery. Ksawery Działowski uczył się u pijarów w Warszawie, a także studiował we Frankfurcie i Berlinie. W 1841 ożenił się z Klotyldą Sierakowską z Waplewa.
  •     1875 } według statystyk z 1864 roku wieś „Baumgart” liczyła 44 dusze.
  •     1867 } syn Ksawerego Zygmunt Działowski, wielce zasłużony dla polskości, przejął majątek i władał nim do swej  przedwczesnej śmierci  w Berlinie w 1878 r. Po Zygmuncie Działowskim na Mgowie i Wałyczu gospodarowała jego  siostra Antonina „szczerze jej pilnując [administracji majątkami] w zaciszu wiejskim z zupełnym oddaniem się obowiązkom dobrej obywatelki”, Zmarła ona w Mgowie w 1884 r., a pochowana została w rodzinnym grobowcu w Wielkiejłące. Z mgowskich Działowskich, dzieci Ksawerego została już tylko Łucja zamężna z Józefem Gajewskim. W 1894 roku syn Łucji, a siostrzeniec Zygmunta Stanisław Gajewski objął spadek po mgowskiej linii Działowskich.
  •     1897 }18 czerwca Stanisław Gajewski  rozparcelował folwark Bągart, którego obszar wynosił ok. 210 hektarów. Na gruntach tych osadzono 25 osadników – samoistnych gospodarzy.
  •     1920 } do szkoły  o jednym nauczycielu i jednej klasie (katolickiej) uczęszczało 58 dzieci z Mgowa i sąsiedniego  Bągartu. Obie wspomniane wsie liczyły 322 dusze.
  •     1933 } w ramach reformy rolnej rozparcelowano część gruntów osiedlając chłopów..
  •     1939 } trzej Niemcy z Wieldządza ; Frajze, Nering, Franc zamordowali mieszkańca Bągartu Stanisława Laskę. Ze wsi wysiedlono Piotra Witkowskiego, Jana Laskę, Stefana Osmańskiego, Jana Pawłowskiego i Adama Witosa.
  •     1939/1945 }  niemieckimi sołtysami wsi  w czasie okupacji byli w latach 1939 -1944 Rudolf Ross  i  w 1944-1945 Dawid Menke. Wsi Niemcy nadali nazwę Baumgart.
  •     1945 } wieś Bągart w latach 1935 – 1955  należała do gminy Płużnica. W 1955 r. po likwidacji gmin  i  utworzeniu gromad Bągart został włączony do gromady Nowa Wieś Królewska w której to strukturze administracyjnej pozostał do 1972 roku, by po reformie administracyjnej, od 1973 r. znaleźć się ponownie w granicach  nowoutworzonej gminy Płużnica. Od czasów międzywojennych Bągart był siedzibą sołectwa obejmującego Bągart i sąsiednie Mgowo.
  •     1945 } w Mgowie funkcjonowała szkoła z czterema klasami (I – IV). Kierownikiem był Ryszard Gołębiowski. Szkoła została podczas działań wojennych ograbiona i zdewastowana. Brakowało ławek i krzeseł zniszczona była biblioteka szkolna. Do szkoły uczęszczało 52 uczniów, w tym 13 z Bągartu.