Weburg, Weborg, Weberg, Wyewyorki(1521), Wiewiórken, Eichom, Wiewiórki
Zebrałem w latach 1974 – 2010 Płużnica Janusz Marcinkowski
Pierwsze ślady osadnictwa w miejscowości pochodzą z epoki neolitu. Jako pierwsza pojawiła się na terenie obecnej wsi ludność kultury późnej ceramiki wstęgowej (przełom IV/V tysiąclecia p.n.e. do IV tysiąclecia p.n.e.), następnie kultury pucharów lejkowatych (ok. 3700 – 1900 p.n.e. Wiadomo, że w II okresie epoki brązu istniała tu osada kultury pomorskiej
Najważniejszy obiekt we wsi …. szkoła zdjęcie z zasobów szkolnych z l. 70 tych ub. wieku…
……..} na Ziemi Chełmińskiej za czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego założono 11 parafii, w tym także w Wiewiórkach.
XII w } przed tym wiekiem nieopodal dzisiejszej miejscowości istniało grodzisko, które jeszcze w latach międzywojennych mieszkańcy wsi nazywali „Niedźwiedzie Kąty”
1339 } 30 listopada Fryderyk von Spira, wójt ze Słupa i jednocześnie prowizor rogoziński, przywilejem lokacyjnym na prawie chełmińskim nadał 4 włóki sołtysowi Piotrowi na prawie chełmińskim. Pobierał on 1/3 dochodów sądowniczych wsi. Wieś stanowiła własność Zakonu komturstwa pokrzywnickiego w wójtostwie Rogozińskim.
1404 } wielki mistrz Zakonu Konrad von Jungingen nadał we wsi włóki sołeckie Bartuszowi Neuburgerowi. Informacja o nadaniu z 1339 roku znalazła się w odnowionym przywileju, który w 1404 roku nadał wielki mistrz Konrad von Jungingen dla Bartosza Neuburgera.
1410 } po bitwie pod Grunwaldem osada została spalona przez wojska Jagiełły.. Zginęło 7 mieszkańców, a straty wyceniono na 940 grzywien.
1414 } kościół parafialny w W i e w i ó r k a c h, wzniesiony w granicach starej parafii radzyńskiej z czasów przedkrzyżackich, pod wezwaniem Św. Wojciecha został ograbiony ze sprzętów, ornatów, ksiąg i kielichów przez przechodzące wojska Władysława Jagiełły. Straty wojenne wyceniono na 1000 grzywien, w tym kościelne na 40 grzywien. Do parafii do pocz. XVI w. należały wsie ; Mgowo i Wieldządz, a także w okresie krzyżackim w skład parafii Wiewiórki wchodziły jeszcze miejscowości Goryń i Daszkowo Młyn.
1430 } wielki mistrz Zakonu Paweł von Russdorf nadał dwie włóki Piotrowi Briegowi, po jednym łanie otrzymali ; Wawrzyniec Plenchau, Marcin Kolech, Maciej Lorche i Maciej Schmidt.
1435 } w Wiewiórkach było 60 włók, z tego do sołtysa należały 4, do proboszcza 4 wolne od czynszów, do karczmarza 1 , a 4 włóki były opustoszałe.
XVI stulecie } pleban posiadał 4 włóki roli w 3 polach, ogród, łąki, wolne drzewo opałowe i budowlane w lesie starostwa. Ksiądz pobierał meszne (podatek parafialny) od 13 włościan z Wiewiórek po 1 korcu żyta (120 kg) i tyle samo owsa od każdej włóki osiadłej, sołtys natomiast dawał po 2 korce. Tyle samo płacili włościanie z Gorynia, tamtejszy sołtys płacił jednak 1 korzec. Do parafii należały także miejscowości: Hanowo, Daszkowo Młyn i Skrobacz. Z wizytacji wiadomo, że proboszczem w 1588 roku był Mikołaj z Mokrego, a w 1626 roku Jan Caesiusz. Ostatniego proboszcza wspomina się jeszcze w roku 1640, był nim Michał Rolirad. Do parafii należał niewielki folwark Bogacz w obrębie sąsiedniego Dębieńca.
1442 } Wiewiórki liczyły 52 włóki osiadłe i czynszowe.
1466 } wieś należała do starostwa pokrzywieńskiego, czyli do dóbr królewskich.
1521 } król Zygmunt Stary nadał zamek w Pokrzywnie i wsie doń należące wraz z Wiewiórkami Ludwikowi Mortęskiemu w posiadanie dziedziczne.
1566 } starosta Melchior Mortęski zastawił Wiewiórki za pożyczkę w wysokości 2 000 florenów, od Elżbiety Elenburg, wojewodziny chełmińskiej. Dług spłacono 1569 roku.
1570 } Według lustracji dóbr królewskich z 1570 roku powierzchnia wsi wynosiła 51 łanów. Gospodarowało tu 14 zagrodników i jeden komornik.
1595} Wojciech Grotkowski sołtys Wiewiórek uzyskuje odnowienie przywileju sołeckiego z czasów krzyżackich z 1404 roku.
1640 } wspomniany jest ostatni proboszcz parafii Wiewiórek. W siedem lat później kościół był filią parafii błędowskiej. Przy cmentarzu istniała szkoła i szpital parafialny. Wieś podupadła i wyludniła się na początku XVII stulecia, co spowodowało upadek parafii. W dokumentach z 1647 roku kościół wymieniany jest już jako świątynia filialna parafii w Błędowie. Co dwa tygodnie przyjeżdżał proboszcz błędowski z nabożeństwem. Przy cmentarzu znajdowała się szkoła i szpital parafialny. Liczba katolików coraz bardziej się zmniejszała. Szkoła w Wiewiórkach wzmiankowana jest już w dokumentach z XVII stulecia.
1664 } po wojnach szwedzkich we wsi, która obejmowała 40 włók i wcześniej mieszkało 5 gburów pozostał tylko kowal i kotlarz. Sołtys Maciej Wyszyński miał 4 włóki. Kościół i plebania wówczas opustoszały, folwark posiadał stodoły i dworzec, ale nic w nim nie wysiewano. Jak wynika z lustracji dóbr królewskich z 1664 roku, wieś liczyła 40 włók. Wśród mieszkańców wymieniony był kowal i kotlarz. Na gruntach sołtysich (4 włóki) nic nie obsiano, gdyż spór o sołectwo toczyli spadkobiercy sołtysa Andrzeja Bona. Kościół i plebanię określono jako opuszczone. Autor spisu stwierdza (bez podania daty), że wcześniej we wsi mieszkało 5 gburów i 2 wybrańców.
1670 } wizytator kościelny Strzesz po wyniszczających wojnach szwedzkich zastał w Wiewiórkach 2 chałupy i 7 mieszkańców. Wizytacja Strzesza z około 1670 roku wylicza zaledwie 6 komunikantów, natomiast wizytacja Potockiego z 1706 roku wykazuje 8 komunikantów w Wiewiórkach i 68 w Goryniu.
1725 } W kościele na ambonie umieszczone były herby Leliwa i Sternberg. Do parafii należały młyny Daszkowo i Skrobacz. Pożar 1725 r. od uderzenia pioruna zniszczył kościół tak, iż zostały same ściany. W odbudowanych z pożaru kościele dalej odprawiano nabożeństwa. Z przekazów z XVIII stulecia wynika, że w kościele znajdowały się trzy ołtarze. Ołtarz główny poświęcony był Świętemu Wojciechowi, a na sklepieniu umieszczony był łaciński napis Panis Angelorum (Chleb Aniołów). Posadzki i sklepienia były drewniane, a na ambonie umieszczone były herby Leliwa i Sternberg.
Jedynym przedmiotem z wyposażenia kościoła w Wiewiórkach, który przetrwał w ziemia został wykopany przypadkowo przez Władysława Domachowskiego na terenie jego gospodarstwa jest mały dzwonek – sygnaturka z tegoż kościoła.
1765 } dzierżawcami było 19 rolników na 35 włókach oto niektórzy z nich ; Marcin Key, Jakub ,Marcin i Paweł Felscy, Paweł i Andrzej Pritz, Marcin Pankau, Jan Feltner, Jan Thielmann, Chrystian Buchmann, Paweł i Michał Veit, Jakub Sommerfleld, Herman Gert, Marcin Hess, oraz karczmarz Stanisław Piotrowski. Płacili oni rocznego czynszu 1 370 florenów. Potomkowie niektórych rodzin zamieszkiwały Wiewiórki do okresu międzywojennego.
1771 } wolne sołectwo wykupił Jan Dębski z obowiązkiem płacenia ¼ dochodów dla króla.
1771 } starosta pokrzywnicki hr. Heyserling oddał w dzierżawę wcześniej wspomniane 35 włók dla 12 osadników, którzy zakupili ją za 2300 florenów i mieli płacić 40 florenów rocznego czynszu przez okres 40 lat. Kolejna informacja dotycząca szkoły wynika z pruskiego katastru podatkowego z lat 1772 -1773, w którym w gronie mieszkańców wsi wymieniony jest nauczyciel (Schulmeister) o nazwisku Christian Schmidt.
1773 } posiadaczem wolnego sołectwa był Paweł Sompławski, gospodarujący na 4 łanach. Po dwa łany stanowiące własność kościoła dzierżawili ; Adam Olszewski i Walter Hehl. Wieś zamieszkiwało 19 gburów (wolni gospodarze), gospodarujących łącznie na 36 łanach. Większość gospodarstw gburskich, prowadzonych przez Niemców liczyła po 2 łany. Chłopi hodowali zwierzęta ; owce, świnie oraz konie i woły oraz zapewne drób. Największe pogłowie zwierząt posiadał Adam Olszewski – 10 świń, 60 owiec, 4 konie, 4 woły. Karczmę prowadził Stanisław Piotrowski. Wieś zamieszkiwały 4 rodziny określane mianem właścicieli, wśród których był kowal oraz 20 rodzin komorników (w tym 10 wdów). Ogółem wieś liczyła 241 mieszkańców.
1829 } osadnicy – dzierżawcy zostali uwłaszczeni na gruntach, które uprawiali. Ich prawa i obowiązki zostały na nowo uregulowane. W 1829 roku przeprowadzono we wsi uwłaszczenie – nadanie chłopom dotąd dzierżawionej ziemi na własność.
1830 } po odnowieniu kościoła po pożarze w 1725 r. do 1830 r. odprawiano tu 3 razy do roku nabożeństwa. Zwiększająca się ludność wyznania ewangelickiego i pogarszający się stan kościoła spowodował, iż wygasło zainteresowanie trwaniem kościoła katolickiego. W sześć lat później w 1836 r. został on rozebrany, cegły z rozbiórki kościoła wykorzystano przy budowie szkoły. Plac kościelny wraz z cmentarzem został zamieniony na pola uprawne. Grunty te w 1829 roku w wieczystą dzierżawę objął Gottlieb Bestvater. Kościół i cmentarz mieścił się w obrębie siedliska gospodarstwa Władysława Domachowskiego – dzisiaj firmy Krzysztofa Fałkowskiego. Podczas budowy domu Wł. Domachowski odkrył wiele szczątków kości po dawnym cmentarzu przykościelnym i jedyny przedmiot pamiątkę – mały dzwonek z nieistniejącego kościoła. Mimo, iż ostatni pochówek na „zrekultywowanym” potem cmentarzu był podobno w 1835 roku., ziemia w tym miejscu kryje prochy dawnych katolickich mieszkańców Wiewiórek. Proboszczami parafii w Wiewiórkach byli między innymi ; 1588 – Mikołaj z Mokrego, 1626 – Jan Caesiusz, 1640 – Michał Rolirad.
1868 } obszar wsi dzielił się na wieś i folwark królewski. Mieszkańców wsi było 668. We wsi było 147 budynków, z czego 84 były własnością prywatną. Na folwarku mieszkało 6 osób w dwóch budynkach.
1863 } stawiano nowe budynki szkolne. Szkoła we wsi funkcjonowała już wcześniej. Podobno do jej budowy zużyto cegieł z resztek murów kościoła katolickiego. Dzwony, które wisiały między drzewami sprzedano za 61 talarów do Dębowej Łąki.
Szkoła w akwareli Waldemara Okońskiego z 2000 r.
1870 } przy oczyszczaniu stawu wydobyto dobrze zachowane radło z jednego kawałka drzewa dębowego o długiej grządzieli na 3 m. Radło to znajdowało się w grudziądzkim muzeum. Ostrze – lemiesz drewnianej sochy znalezionej w latach 30 tych XX wieku podczas wydobywania torfu w gospodarstwie Jana Domachowskiego… żelazny lemiesz wytopiony i wykuty z rudy darniowej jest w moich zbiorach.
To jest ostrze od drewnianej sochy … w moich zbiorach… fot. 2009 r.
W 1876 roku cmentarz wzmiankowany jest jeszcze jako nieogrodzony, a do jego całkowitego zniesienia nie dopuścił proboszcz błędowski.
1879 } według informacji z 7 lutego Gazety Toruńskiej wieś Lisewo starała u władz pruskich się o założenie apteki. Z pewnością apteka taka byłaby pomocna dla mieszkańców okolicznych wsi. 13 marca w Lisewie osiadł aptekarz dr. Leopold z Wiewiórek w celu założenia apteki.
1881 } sejmik powiatowy grudziądzki podjął w lutym decyzję o przygotowaniu robót przygotowawczych do budowy żwirówek z Wiewiórek na Dębieniec i Turznice do Sarniaka albo z Wiewiórek przez Dębieniec do Maruszy.
1881 } w październikowych wyborach do parlamentu pruskiego mieszkańcy Wiewiórek na polskiego kandydata, właściciela Mileszew Ignacego Łyskowskiego oddali 2 głosy, a na niemieckiego kandydata Puttkamera 1 , gro głosów padło na Bielera, otrzymał on 72 głosy.
1881 } ustanowiona 1 listopada poczta posłańcza z Gorzuchowa do Wiewiórek odchodziła o godz. 7,50 rano. Posłańcy dochodzili do Wiewiórek o godz 11,25. Z Wiewiórek wychodziła do Gorzuchowa wieczorem o godz 17,15, aby tam być o 18,45. Poczta posłańcza z Gorzuchowa do Wiewiórek [będzie odchodzić]codziennie o 9,55 rano, w Wiewiórkach będzie o 11,25. Z Wiewiórek odchodzić będzie 5,15 wieczorem, w Gorzuchowie będzie o 6,45 wieczorem. Jednocześnie zlikwidowano pocztę posłańczą z Grudziądza do Wiewiórek.
1884 } mieszkańcy Wiewiórek w wyborach do parlamentu pruskiego oddali 39 głosów na Ignacego Łyskowskiego, na Bielera 60, na Schnackemburga 7 głosów.
Ogółem w całym okręgu grudziądzko – brodnickim na Łyskowskiego z Mileszew głosowało 7950, Bielera z Mełna 5387, młynarza Schnackenburga ze Świecia 2336.
1897 } oddano do muzeum gdańskiego wykopane we wsi dwie urny wazowe z trzema parami guzów i brązowe kolczyki z niebieskimi paciorkami. Podobny kolczyk znajdował się w muzeum grudziądzkim. Na obszarze wsi znaleziono toporek z gnejsu.
1899 } Komisja Kolonizacyjna przewidywała wykup i parcelacje gospodarstwa Kurka. [Folwark ?]
1900 } na początku wieku do szkoły ewangelicko – katolickiej uczęszczało 195 dzieci w tym 25 katolickich. Religii uczył nauczyciel z Błędowa.
1905 } we wsi znajdowały się trzy wiatraki.
1908 } inspektorem lekcji religii dla szkołę ewangelicką w Wiewiórkach był ks. Jan Benicken proboszcz kościoła ewangelickiego z Wieldządza.
Mapa pruska z 1906 roku …. wieś Wieldządz ….
1909 } władze pruskie nadały miejscowości wsi nazwę Weburg. We wsi i okolicy prowadzono akcję germanizacyjną sprowadzając niemieckich kolonistów. Główną rolę odgrywała tu Pruska Komisja kolonizacyjna.
1912 Uroczystość Bożonarodzeniowa w szkole ewangelickiej w Błędowie miała miejsce dnia 23 grudnia od godziny 5:00 po południu. Uczestniczyły w niej dzieci Wiewiórek (Weburg) z deklamacjami : „Witaj, śliczny czasie Bożego Narodzenia…” – Hulda Steffen, „O wczesnej porze poranka…” – Frida Steffen, „Znowu płoną Bożonarodzeniowe świece…” – Friedrich Ruschke, „Znowu spoglądamy zespoleni w duchu…” – Wilhelm Kolbe, „Ach, jakże ciemno…” – Ottilie Wopp i Ema Tolksdorf, „Na dworze jest cicho i pusto…” – Ottilie Kolbe,
Występował też chór z Wiewiórek, który odśpiewał między innymi : „Cicha noc…”, „Gdzież jest wielka, jaśniejąca gwiazda”, „Cześć niechaj będzie Bogu na wysokości…”, „Słuchaj ust anielskich…”, „Przybywajcie, o, wierni…”. Szkoła mieściła się w dawnym błędowskim dworze, dzisiaj własność Mirosława Kucięby.
1920 } do 1 klasowej szkoły o charakterze mieszanym z językiem wykładowym polskim uczęszczało 50 dzieci, w tym 23 katolickie i 27 ewangelickich. Dzieci z Wiewiórek brały udział w szkolnych i państwowych uroczystościach w Błędowie.
1926 } Franciszek Matuszewski z Gogolina k/Chełmna kupił w Wiewiórkach gospodarstwo 68 hektarowe gospodarstwo od Niemca Bognera, prawdopodobnie niemieckiego optanta. Na gospodarstwie tym do dzisiaj gospodaruje na nim już czwarte pokolenie rodziny Matuszewskich. Po Franciszku gospodarstwo objął Wincenty Matuszewski (1896-1971), a w roku 1957 jego syn Kamil. Dzisiaj gospodaruje tam kolejny Matuszewski, syn Kamila – Jacek. Zachowały się zdjęcia budynków tego gospodarstwa z okresu międzywojennego.
Zabudowa gospodarstwa Matuszewskich w Wiewiórkach w l. 30 tych… z albumu rodziny pp. Matuszewskich.
1929 } według informacji „Nadwiślanina” 19 marca w Błędowie na uroczystości na sali Rutkowskiego zebrały się między innymi ; Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” i szkoła z Wiewiórek, aby „wspólnie uroczyście zadokumentować swą miłość i hołd dla wodza narodu Marszałka Józefa Piłsudskiego”.
1928 } kierownikiem szkoły został Józef Omieczyński urodzony w 1898 r. w Ścianie pow. Sztum. Służbę nauczycielską w Wiewiórkach pełnił do czerwca 1939 r., kiedy to został przeniesiony do Dobrej Woli pod Włocławkiem. Szkoła miała charakter mieszany, było tu 37 dzieci katolickich i 37 ewangelickich. W roku szkolnym 1927/1928 zatrudnionych było dwóch nauczycieli ewangelików. Wieś zamieszkiwały 364 „dusze”.
1930 } uroczyście obchodzono 3 maja. Po nabożeństwie w Błędowie urządzono pochód oraz odbyto akademię w której uczestniczyli uczniowie okolicznych szkół, również z Wiewiórek.
1931 } we wsi było 691 mieszkańców.
1935/1936} w tym roku szkolnym lekcje prowadził Józef Omieczyński i nauczyciel pomocniczy Walter Zilz. Zajęcia odbywały się w języku polskim, jedynie religii ewangelickiej nauczano w języku niemieckim. W szkole funkcjonowały cztery oddziały klasowe. Biblioteka szkolna liczyła 157 tomów.
[Fot. 1935 ze zbiorów Władysława Domachowskiego]
1934 } do tego roku Wiewiórki należały do powiatu grudziądzkiego, a następnie przeniesiono do chełmińskiego. W 1955 do wieś znalazła się w powiecie wąbrzeskim..
1934 } według wspomnień Władysława Domachowskiego istniały wśród ludzi resztki pamięci o terenie – prastarej osadzie przyległej do wsi Dębieniec, którą zwano „Niedźwiedzie Kąty”. Wspominał także, iż przed wojną w szkole w Wiewiórkach kierownik Omieczyński zbierał znalezione na okolicznych polach kamienne siekierki, młoty, a także siekierki krzemienne osadzone w drewnie. Były tam też garnki – popielice grobowe.
1935 } utworzono gminę zbiorczą Błędowo w skład której weszła wieś Wiewiórki. Na czele gminnej komisji wyborczej do sejmu i senatu stanął Jan Domachowski rolnik z Wiewiórek. Jan Domachowski i Michał Cichy z Dąbrówki zostali wybrani z ramienia gminy Błędowo przez kolegium wyborcze do rady powiatowej w Chełmnie. Zachowało się zdjęcie tej rady. Dokonano też wyboru radnych do rady gminy Błędowo. Z Wiewiórek zostali nimi ; Wincenty Matuszewski i Jan Domachowski.
Na zdjęciu Rady Powiatu chełmińskiego Jan Domachowski stoi siódmy od lewej w drugim rzędzie….
W marcu wybrano zarząd Związku Strzeleckiego gminy Błędowo. Do zarządu wybrano Stanisława Kuchtę pełniącego funkcje komendanta i Józefa Omieczyńskiego nauczycieli z Wiewiórek. Ten ostatni pełnił funkcję referenta Wychowania Obywatelskiego.
1935 } w tym roku do szkoły w Wiewiórkach chodziło łącznie 127 dzieci w klasach I – IV. W tym dzieci rzymsko – katolickich 102 i 25 ewangelickich, co było równoznaczne z przynależnością narodową ; polską i niemiecką. W roku szkolnym 1935/1936 szkoła powszechna w Wiewiórkach realizowała program w zakresie klas I – IV. Uczęszczało do niej wówczas łącznie 127 uczniów, w tym 102 dzieci katolickich i 25 ewangelickich. Do utrzymania placówki oświatowej zobowiązani byli właściciele obszarów dworskich z Wiewiórek i Gorynia. Szkoła zajmowała jeden budynek, mieściły się w nim dwie izby szkolne i dwa mieszkania dla nauczycieli. Przy szkole znajdowało się boisko o powierzchni 450 metrów kwadratowych.
Jan Domachowski na żniwiarce … Wiewiórki l . 30 te … … z albumu Władysława Domachowskiego...
Rodzina Weroniki i Władysława Domachowskich w l. 30 tych
1935 } 16 czerwca została odprawiona msza prymicyjna w kościele w Błędowie Brunona Wilczewskiego, syna oberżysty z Wiewiórek. Była to pierwsza prymicja od 50 lat.
1935 } Wincenty Matuszewski w okresie międzywojennym cieszył się w społeczności lokalnej dużym zaufaniem. Pełnił funkcję wójta tzw. „małej gminy” w Wiewiórkach do czasu reformy samorządowej w 1935 roku, kiedy to utworzono na terenie dzisiejszej gminy Płużnica dwie zbiorcze gminy w Płużnicy i w Błędowie. W latach 1935 – 1939 reprezentując wieś Wiewiórki był radnym tej ostatniej. Pełnił także funkcję prezesa Zarządu Spółki Mleczarskiej w Wiewiórkach, gdzie 30 % udziałów należało do miejscowych Niemców. Po wkroczeniu Niemców w 1939 roku Wincenty Matuszewski ostrzeżony przez Niemkę Schauer o zagrożeniu ze strony miejscowych hitlerowców z Wiewiórek, wraz z rodziną schronił się w Sobótce k/ Łęczycy u krewnych Szydłowskich, unikając najgorszego – tego, co spotkało wielu niewinnych mieszkańców Wiewiórek.
Wincenty Matuszewski na progu swego domu …Wiewiórki l. 30 te… z albumu rodzinnego…
1935 } 15 listopada odbyło się posiedzenie Gminnej Komisji Oświatowej zwołane z inicjatywy Jana Karczewskiego nauczyciela z Płąchaw i wójta Zygmunta Frąckowiaka. Na zebraniu wybrano Franciszka Bykowskiego prezesa Katolickiej Młodzieży Męskiej z Wiewiórek do zarządu jako sekretarza. W spotkaniu uczestniczyła także Prakseda Lindówna prezeska Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Wiewiórkach.
1937 } Władysław Domachowski zachował zdjęcie rady wiejskiej (gromadzkiej) z wójtem gminy Błędowo Zygmuntem Frąckowiakiem z dnia 12 marca 1937 r. Zdjęcie wykonano na tle wejścia do starej szkoły. Byli to ; Aleksnder Szramowski, Jan Linda, Gustaw Golnick, Jan Domachowski, Teofil Kamper, Maksymilian Panota (rymarz), Wili Felske, Józef Siemianowski, Wincenty Zielaskowski ( kowal), Schauer, Roueter…
1937 } 24 kwietnia obchodzono święto lasu. Dzieci szkolne wymaszerowały do leśniczówki, gdzie leśniczy wygłosił wielce znaczący referat pt. „Znaczenie lasów dla obrony kraju ..” W szkole uczyła między innymi p. Kuczerówna, nauczyciel Bejgrowicz i żona Omieczyńskiego.. 11 listopada obchodzono 19 rocznicę odzyskania niepodległości. Przemówienie wygłosił kierownik szkoły Józef Omieczyński. W związku z napiętą sytuacją, w każdy wtorek i piątek prowadzono w szkołach kursy wieczorowe dla przedpoborowych.
1937 } 26 grudnia 1937 roku rodzice uczniów niemieckiego pochodzenia z Wiewiórek złożyli wniosek do władz oświatowych postulując wprowadzenie dla swoich dzieci nauki języka niemieckiego. W szkole prowadzono wtedy kurs wieczorowy dla dorosłych. Był to kurs wychowania obywatelskiego i obronności. Wraz wojskowymi na kursie nauczał nauczyciel Bejgrowicz.
1938 } we wsi istniał wiatrak słupkowy u Kiejdnisia (Niemiec) szwagra znanego nazisty Ericha Parpata. Wiatrak spalił się w 1936 roku. Obecnie gospodaruje tam Stanisław Michalski. Erich Parpat prowadził rzeźnictwo i przy tym sklep ze swoimi wyrobami. (Dzisiaj dom Kołodziejczaków w centrum wsi).W okolicy pojawiła się pryszczyca przywleczona z zachodu. Władze podjęły z nią ostrą walkę. W Wiewiórkach pojawiła się ona u Hugo Wintera, gdzie padła jedna sztuka. We wsi istniał warsztat koszykarski. Były też dwie kuźnie. Kowal w którego kuźni podtrzymywano ogień za pomocą metalowego wiatraczka poruszanego za pomocą nogi obserwował i opisał ks. Wł. Łęga. We wsi rozpowszechniony był typ budynków chłopskich składającego się z centralnie położonej sieni. Po jednej stronie była kuchnia i izba, zaś z drugiej stajnia i stodoła. W gospodarstwach większych, zazwyczaj niemieckich stawiano solidne duże domy z czerwonej cegły. W latach 1934 – 1938 ks. Władysław Łęga pisząc książkę „ Ziemia Chełmińska” etnologicznie przebadał wiele wsi w tym także Wiewiórki. Funkcjonowała tutaj także poczta, którą prowadziła p. Witkowska. W centrum wsi była remiza strażacka. Strażacy dysponowali konną sikawką, z ręczną pompą. Gospodę prowadził w dzierżawionym od Ericha Parpata budynku w centrum wsi Alojzy Wilewski. Kuźnię prowadził Wincenty Zielaskowski. Niejaki Wesołowski prowadził warsztat kołodziejski.
Mleczarnia była spółka akcyjną początkowo w większości o kapitale niemieckim, wytwarzała ona sery, masło i śmietanę. Kierownikiem był Leon Samolewski. Prezesem zarządu w międzywojniu byli ; Wincenty Matuszewski …. Jan Domachowski, który wraz z polskimi władzami i rolnikami dążyli od jej przejęcia z rąk niemieckich.
Mapa wiatraków na Ziemi Chełmińskiej …
Budynek przedwojennej gospody własność Parpata … po wojnie budynek komunalny mieszczący mieszkania, sklep, świetlicę …
Spółkowa mleczarnia …
1938 } członkiem Komisji Wyborczej w wyborach do Sejmu był Jan Karczewski z Płąchaw, Jan Domachowski z Wiewiórek, Jan Mittek z Płąchaw, Alojzy Ciepłuch kier. Szkoły z Błędowa, Józef Omieczyński kier. Szkoły z Wiewiórek, Bolesław Maćkiewicz sołtys Dąbrówki.
1938 } 24 lutego odbyła się wizytacja podinspektora szkolnego Henryka Gebla. Szkoła od 1 września 1937 roku zyskała status szkoły II stopnia (prowadziła naukę w zakresie klas I – VI). Do szkoły uczęszczało 129 uczniów, w tym 23 wyznania ewangelickiego. Biblioteka w swych zbiorach posiadała 183 pozycje. Dzieci z Błędowa i okolicy chcące ją ukończyć uczęszczały do Wiewiórek. Ówczesna kadra nauczycielska była następująca : kier. Józef Omieczyński, nauczyciele ; Kuczerówna, Brzeziński (później pobrali się) i dochodzący z Błędowa Stanisław Odbieżychleb.
Nauczyciel, kierownik szkoły Józef Omieczyński ….. lata 30 te…Funkcje kierownika szkoły w Wiewiórkach pełnił do sierpnia 1939 r. Pod koniec wakacji przeniesiony został do Dobrej Woli pod Włocławkiem.
Ze zbiorów Karczewskich zachowały się zdjęcia rodziny Omieczyńskich. Jedno nich zrobiono w święta bożonarodzeniowe w 1938 roku. Oto opis zdjęcia ; Od lewej : Józef, żona Helde, synowie Norbert i Jerzy Omieczyńscy, Jadwiga Samolewska, Stanisława Karczewska żona kierownika szkoły z Płąchaw, Leon Samolewski kierownik mleczarni w Wiewiórkach . Zdjęcie wykonano w mieszkaniu Omieczyńskich w szkole w Wiewiórkach w 1938 r.
Na drugim zdjęciu spotkanie nauczycieli okolicznych szkół na przyjęciu komunijnym w Płąchawach… są tam nauczyciele, którzy za niewiele miesięcy pózniej zostaną zamordowani przy współudziale swych niemieckich sąsiadów i znajomych…
1938 } część prohitlerowskich, niemieckiego pochodzenia mieszkańców wsi była zorganizowana w tajnej organizacji przygotowującej się do rozprawy z polskimi patriotami po napaści na Polskę. Należała do tej grupy nauczycielka, pochodząca z niemieckiej rodziny Tohme z Uciąża żona Józefa Omieczyńskiego kierownika szkoły w Wiewiórkach. Dramatem Józefa Omieczyńskiego, szczerego patrioty było to, iż jego żona Hilde od momentu przejęcia władzy przez Hitlera stała się zagorzałą zwolenniczką nazistów.
1939 } Wizytacja inspektora szkolnego M. Wyrwińskiego przeprowadzona w dniu 19 kwietnia wykazała podobny stan organizacyjny jak w 1938.
1939 } w imieniu młodzieży i społeczności gminy Błędowo uczeń Władysław Domachowski, wraz z przedstawicielami wsi wręczał karabin maszynowy na chełmińskim rynku przedstawicielom Wojska Polskiego zakupiony z publicznej zbiórki pieniędzy.
1939 } 1 września – toczyły się walki pod Grudziądzem, słychać było odgłosy armat. Mieszkańcy popędzani decyzją polskich władz wyruszyli na drogi uciekając przed nacierającym Werhmachtem. Niektórzy np. Domachowscy, Samolewscy konnymi wozami dojechali aż pod Kutno, gdzie armia „Poznań” i „Pomorze” walczyły o honor żołnierz polskiego.
1939 } 3 listopada za pośrednictwem nieświadomego rzeczy Stanisława Kuchty i podobno przy pomocy swojej żony Niemki Hilde ściągnięty z okolic Włocławka do Wiewiórek został Józef Omieczyński. Zaproszony przez miejscowych Niemców na rzekomą kolację został zamordowany uderzeniem w głowę młotem do zabijania bydła przez miejscowych hitlerowców pod wodzą Ericha Parpata. Miejsce pochowania ofiary pozostaje do dzisiaj nieznane. Przypuszcza się, iż było to na terenie nieruchomości Ericha Parpata w którym mieściła się masarnia i sklep rzeźniczy.
1939 } miejscowi hitlerowcy zrzeszeniu w Selbstschutzu rozstrzeliwali w parowie w Mgowie swych polskich sąsiadów w dniach 18 października i 3 listopada. Zamordowano wówczas ; Władysława Bykowskiego (nauczyciel), Aleksandra Szramowskiego, Martę i Piotra Walczewskich, Martę i Piotra Kowcon, Rozalię Kowcon, Martę i Kazimierza Wójcik( listonosz), Martę i Jana Kuchtę,( Michał, Rozalia i Stanisław Kuchta) Wincentego Zielaskowskiego, Józefa Zagaję, Zdzisława i Mieczysława Rutkowskich, Władysława(Mieczysław) i Jana Popowiczów, Tomasza Chmielewskiego, Szczepana i Jana Szymanków, Jana Bontala, Bronisława Schredera, Franciszka i Jana Siłakowskich, Stanisława Kuchtę (nauczyciel), Rozalię i Piotra Kowcun (17 lat). Andrzeja Wójcika,Wincentego Żelaskowskiego, Aleksander Waliszewski, Józef Chrzanowski …
Ponadto zamordowano : Tomasz Filip…
Egzekucji dokonywali Niemcy : ( ?)Kiejniś, ( ?)Walter, Herbert Golnik, Montek (?), bracia Preuss, Erich Parpat, Feliks Schauer, (?) Temfel, (?) Rozenfeld, (? Lorch) Felski, Horst Schandel, Bauman, Erich Nass , wszyscy z Wiewiórek. W Toruniu na przeprawie wiślanej, podczas powrotu z ewakuacji, aresztowano i rozstrzelano na Barbarce Jana i Weronikę Domachowskich . We wrześniu w niewyjaśnionych do końca okolicznościach w Wiewiórkach 3 listopada zamordowano nauczyciela i kierownika szkoły Józefa Omieczyńskiego. Ponadto zamordowano Tomasz Filipa w nieznanych okolicznościach.
Dlaczego mordowano tych ludzi. Motywacje były różne. Były i takie ; Podobno Marta Kowcon miała się wyrazić przed wojną, : „jeśli przyjdą tutaj Niemcy, to nie będzie warto żyć”. Często były to zwykłe sąsiedzkie sprzeczki, zatargi.
Ciała pomordowanych w Błędowie i Mgowie Niemcy wydobywali i niszczyli je chcąc zatrzeć ślady swych zbrodni.
1939 – 45 } z terenu wsi wysiedlono, a także wywieziono do Niemiec na roboty następujące rodziny ; Kazimierza Dąbrowskiego, Kazimierza Lindy, Jana Meyera, Siemianowskiego, Jana Domachowskiego, Józefa Popowicza. Wysiedleń dokonywali Niemcy ; Feliks Schauer, Renkiel, Knop, Wegner i Kiejdnis.. sołtysem w latach okupacji był Werner Bucholz.