„Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci” [Wisława Szymborska]
L i s t a zamordowanych, zmarłych w niewoli mieszkańców z terenu dzisiejszej gminy Płużnica w latach 1939-1945.
Opracowanie Janusz Marcinkowski. Płużnica l. 80 te.
Brzozowy krzyż to symbol pamięci. Na cmentarzu w Nowej Wsi Królewskiej postawiono je dla poległych na okolicznych polach żołnierzy „Września 1939 r „.
Córki, synowie pomordowanych polskich patriotów w czasie II wojny światowej na uroczystości odsłonięcia zbiorowej tablicy pamięci na płużnickim cmentarzu w 2000 roku. Stawiły się między innymi rodziny; Aleksandra Muzalewskiego z Czapel, Feliksa Gzelli i Leona Małolepszego z Płużnicy.
Od lewej stoją; Teresa Muzalewska-Tlałka, Zofia Gzella-Gołębiewska, Stefan Gzella, Eugeniusz Wierzbowski, Zygmunt Małolepszy, Bolesław Paczkowski, Tadeusz Tlałka.
BĄGART:
Laska Stanisław rolnik rozstrzelany w 1939 r. za przynależność do AK?
BŁĘDOWO:
Tablica pamięci w centrum wsi Błędowo poświęcona mieszkańcom tej wsi zamordowanych przez swych hitlerowskich sąsiadów w 1939 roku;
Zamordowani 19 pazdziernika 1939 r.; Falęcikowski Jan, rolnik, Olesiński Jan, Wąż Kazimierz ,rolnik, Czepil Michał, rolnik, Odbierzychleb Andrzej, rolnik, Odbierzychleb Jan, rolnik.
Zamordowani 25 pazdziernika 1939 r.;Furman Walenty, rolnik zamordowani 25.10.1939 r.; Kucięba Józef, rolnik, Groth Paweł, rolnik, Ptak Piotr, rolnik
Wszyscy mieszkańcy Błędowa zostali wyprowadzeni z domów przez miejscowych hitlerowców i zamordowani w lesie „Biały Bór”
Pronobis Tadeusz, nauczyciel zamordowany w 1939 r.
CZAPLE;
Muzalewski Aleksander, rolnik, sołtys wsi. Zamordowany 21 stycznia 1941 roku w Dachau.
Reiman Alojzy, kierownik szkoły, porucznik rezerwy, odbył kampanię 1939 r; aresztowany, przetrzymywany w Wąbrzeźnie w PePeGe, rozstrzelany w Łopatkach 15 pazdziernika 1939 r.
DĄBRÓWKA
Maćkiewiczowie; Bolesław[29.06.1870-16.09.1939] i jego Jan, rolnicy i sołtysi wsi. Obaj aresztowani w Dąbrówce 9 września 1939 r, zamordowani w Klamrach k/Chełmna. Wywieziono na roboty do Rzeszy Paulina Maćkiewicz [9.09.1875-29.12.1943] zmarła w Rzeszy, w Radekow.
Burchrdtowie; Jan, właściciel 100 ha folwarku i jego córki; Maria i Waleria, aresztowani w Dąbrówce. zamordowani w Klamrach w listopadzie 1939 roku. Jako miejsce każni podaje się również miejscowość Płutowo.
Zawada Marek i jego syn Mieczysław, rolnicy.
Zamordowani; Klusy Stanisław/Jagielski Czesław/Jabłoński Jan, kowal. Przy ich aresztowaniu obecny był Niemiec Hugo Rohde. Podawana jest informacja, iż Władysławowi Mikołajczakowi, robotnikowi rolnemu nakazano aresztowanych odwieść do Chełmna.
Dziedziak Mieczysław,rolnik zamordowany w Klamrach.
Budkowski Jan.
Przywara Jan 3 letni, zmarł w obozie przejściowym w Smukale, gdzie był wysiedlony z rodziną i matką Heleną Przywara.
Lewandowski, rządca u Jana Burchardta zabrany przez radzieckich „sojuszników” w 1945 r. zginął bez wieści.
JÓZEFKOWO
Kamiński Józef, kier. szkoły do 1929 r. następnie pracował w Trzebczu. 25 pazdziernika 1939 r. zamordowany przez Niemców w Klamrach.
KOTNOWO
Makoś Władysław, rolnik rozstrzelany w Wałdowskim lesie w 1939 ?
NOWA WIEŚ
Bączkowski Franciszek, proboszcz w Nowej Wsi Królewskiej od 1930 roku. Więzień Dachau zamordowany 17 czerwca 1942 r.
Tablica w kościele w Nowe Wsi Królewskiej.
Frąckiewicz Franciszek, nauczyciel zamordowany 30 pazdziernika 1939 roku w Łopatkach.
Szałkowski Franciszek, robotnik. (Popadł w konflikt z właścicielem młyna Fryderykiem Kohlbergem)
Redgoszcz Michał, robotnik. Zamordowany w Łopatkach w 1939 roku ?
Wiśniewski Franciszek, robotnik, ojciec i Wiśniewski Franciszek, robotnik, syn który stanął w obronie zabieranego Ojca.
Szuszyński Bronisław NWK ? zamord, za przynależność do AK.
Jan Tabor ??
Wywiezieni przez NKWD po 1945 roku; Borowczyk Jan starszy, Borowczyk (żona), Jankowski Ludwik , kołodziej, Kwiatkowska Anna, starsza, Kabant Janina 16 lat, Makowski Jan, starszy.Milewska Leokadia, starsza. Minet Maria, starsza po 1945 wywiezieni. Nadworna Alfreda, 20 lat nie wrócili do domu. Szczerbowska Izabela, 16 lat przez NKWD w głąb Rosji.Studziński Zygmunt, 14 lat. Studziński Bolesław 13 lat. Tuszyńska Maria (?). Topolewska Zofia, starsza. Wojciechowska Pelagia, 16 lat. Welz Regina 20 lat. Zaborowski Józef, starszy > lista nie jest zweryfikowana!
Odsłonięcie tablicy wdzięczności żołnierzom Wojska Polskiego poległym na okolicznych polach w 1939 r. Odsłaniał 90 letni Józef Guściora, żołnierz Września, który przeszedł szlak bojowy spod Mełna do Kutna. Cmentarz w Nowej Wsi Królewskiej, wokół J. Guściory uczniowie Gimnazjum, którzy współuczestniczyli w budowie pomnika.
ORŁOWO
Lorkowski Jan, nauczyciel zginął na Wschodzie?
OSTROWO
Paczkowski Stanisław, rolnik, sołtys zginął w obozie Dachau w 1942 r.
Wiśniewski Konstanty, rolnik ur.10.06.1899 r. Wiśniewski (syn) Konstanty ur. 10.07.1921. Aresztowani za ukrywanie sąsiada Stępkowskiego, zginęli w 1942 r. ojciec w Oświęcimiu, syn w Hamburgu.
Burchardtowie; Franciszek, rolnik i synowie: Józef i Stanisław.
Lisewski Józef rozstrzelany w Wąbrzeźnie 25 listopada 1939 r. z wyroku Landesschutzregimentu .
PŁĄCHAWY
Karczewski Jan, kierownik szkoły aresztowany w szkole we wrześniu 1939 r. Zamordowany 31 pazdziernika 1942 r. w Mauthasen-Gusen.
Tablica pamięci na ścianie szkoły w Płąchawach.
Sochacki Jan, rolnik Po 1945 r. deportowany do ZSRR. Los jego nie jest znany.
PŁUŻNICA
Tablica-pomnik na cmentarzu w Płużnicy upamiętniająca zamordowanych mieszkańców płużnickiej parafii i wsi Dąbrówki.
Dzięgelewska Klementyna 17.10.1939 rozstrzelani na dziedzińcu sądu Dzięgelewski Julian Gubin, dentysta-obaj rozstrzelani 17 pazdziernika 1939 r. w Wąbrzeźnie, wyrokiem sądu specjalnego 386 regimentu Wermachtu.
Lendzion Jan?
Z wyroku Landesschutzregimentu w Wąbrzeźnie zostali rozstrzelani; Dąbrowski Bronisław, karczmarz rozstrzelany 26.10.1939, Pytkowski Jan. Zadański Franciszek rozstrzelany 4 grudnia 1939 r. w Wąbrzeźnie.
Małolepszy Leon, policjant więzień Ostaszkowa, zamordowany przez 13 kwietnia 1940 r. w siedzibie NKWD w Kalininie-dzisiaj Twer.
Gzella Feliks, kier. szkoły w Płużnicy w l. 1919-37 aresztowany w Trzebczu. Zamordowany 6.10.1939 r. w lesie w Lulkowie
Lamparczyk Alojzy, kier.szkoły od 1937-39 jeniec Starobielska, porucznik rezerwy, uczestnik wojny ‘39’ r. zamordowany w 1940 r.
UCIĄŻ
Pomnik poległych żołnierzy i zamordowanego mieszkańca wsi Stanisława Ratyny.
Ponadto polegli, zginęli mieszkańcy, ‚żołnierze Września 39’ z Uciąża: Sztyrbicki Szymon, Tuszyński Bronisław, Krystoszek Jan. Sztyrbicki w Mazankach, Krystoszek w Kampinosie.
Ratyna Stanisław, rolnik zamordowany w Uciążu przez miejscowych Niemców 20.09.1939 prawdopodobni sprawcy Willi Kelbert, bracia: Artur i …. Gerwin.
Tudek Paweł, rolnik zastrzelony przez maruderów radzieckich we własnym gospodarstwie w lutym 1945 r.
WIELDZĄDZ
Pomnik na cmentarzu w Nowej Wsi królewskiej w którym po 1945 roku pochowano szczątki zamordowanych mieszkańców wsi Wieldządz.
Baranowski Ignacy członek KSM (Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży)
Gołębiewski Jan, rolnik cz. ‚Sokoła’ w NWK
Gołębiewski Franciszek cz. KSM
Kochanowski Bernard, cz. KSM
Liperowski Jerzy przejezdny u Baranowskich
Studziński Franciszek
Wszyscy wyżej wymienieni zostali wyprowadzenie z domów i zamordowani w wałdowskim lesie jesienią 1939 r. miał w tym uczestniczyć niejaki Frejze.
WIEWIÓRKI
Omieczyński Józef, kierownik szkoły zamordowany w Wiewiórkach 3 listopada 1939 roku.
Domachowska Weronika i jej mąż Jan właściciele gospodarstwa rolnego w Wiewiórkach aresztowani na przeprawie w Toruniu, podczas powrotu z ewakuacji 1939 roku w dniu 24.09.1939 r.pod pozorem posiadania broni zostali 6 pazdziernika 1939 r zostali rozstrzelani w Toruniu w forcie na Barbarce.
Mieszkańcy wsi Wiewiórki zamordowani w parowie pod Mgowem 18 pazdziernika i 3 listopada 1939 roku.
Pomnik upamiętniający owe tragiczne wydarzenia.
Bykowski Władysław, nauczyciel
Bontal Jan
Chmielewski Tomasz
Kowcun Rozalia. Kowcun(syn) Piotr 17 lat.
Kuchta-rodzice: Marta i Jan i syn Stanisław nauczyciel.
Popowicz Władysław( syn ) zamordowany opodal torów kolejowych. Popowicz Jan.
Rutkowski Mieczysław rolnik. Rutkowski Zdzisław (syn).
Schroder Bronisław robotnik.
Szramowski Aleksander.
Siłakowski Franciszek.
Siłakowski Jan.
Szymanek Zdzisław.
Szymanek Jan.
Walczewska Marta.
Walczewski Piotr.
Wójcik Marta.
Wójcik Kazimierz (listonosz).
Zielaskowski Wincenty.
Egzekucji dokonywali Niemcy; Kiejniś, Walter, Herbart Golnik, Montek Proist, Erich Parpat, Feliks Schauer,Tempfel, Rozenfeld, (Lorch ? ), Felski,Schandel, Baumann, Erich Nass. Pisowania nazwisk nie jest potwierdzona.
Dane zamordowanych w czasie II wojny i zaraz po niej wpisane zostały z różnych żródeł. Niektóre z nich wynagają weryfikacji, szczegółów wielu z nich pewnie nie dowiemy się nigdy, ale jeśli ktokolwiek posiada informację w oparciu o które można je zweryfikować lub uzupełnić to jest to ostatni czas na to, aby to uczynić!