Akwarele Waldemara Okońskiego z Orłowa.
Opracownie; Janusz Marcinkowski. 2012 r.
=======================================
Akwarele na kartonie powstały w początkowych latach 2000 cznych w projekcie ‘pamiętamy o zabytkach’ na podstawie zdjęć obiektów istniejących i nieistniejących na terenie gminy Płużnica. Zdjęcia pstryknęli i zbierali; Maciej Puchała i autor opracowania. Wykorzystaliśmy również orginalne pocztówki z pocz. XX w będące w posiadaniu Romana Neumanna z Nowe Wsi Królewskiej.
Bartoszewice-dwór-willa Pflugów z 1910 r. Własność Pflugów do 1945r. Po 1945 r zamieszkali w nim pracownicy PGR. Od 1992 własność rodziny Zając.
Bartoszewice-kuźnia dworska Pflugów.
Błędowo-kościół p/w św. Michała Archanioła. W 1923 roku odbudowany po całkowitym zniszczeniu przez pożar, który wybuchł 25 listopada, o godz. 14 00.
Błędowo-plebania
Błędowo-kuźnia dworska, dzisiaj własność Marii Zakierskiej. Odnowiona w l. 2010-2011
Czaple-dwór folwarku Cholewice, dzisiaj część Czapel. Dzisiaj własność pp. Strzyżewskich.
Działowo-kaplica dworska Działowskich. Budowę rozpoczął Eustachy Działowski w 1917 r. Zakończyła ją jego córka Halina Jeżowska. Rozbudowana w 1988 r.przez proboszcza parafii sarnowskiej ks. Jerzego Pawłowskiego.
Goryń-dwór. Uratowany od całkowitego zniszczenia w roku 2013, kiedy to stał się własnością rodziny Biegniewskich z Wronia.
Józefkowo, dwór przed 1945 r. własność rodziny Plehn do 1945 r. Potem do lat 90 tych szkoła podstawowa. Dzisiaj w 2/3 własność rodziny Puchała i 1/3 Jeziorskich.
Józefkowo. Poniatówka. Domy i całe gospodarstwa w stylu ‚góralskim’ budowane były w latach 30 tych ub. wieku w ramach ówcześnie realizowanej reformy rolnej. Nazwa pochodzi od nazwiska ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego, który zdaje się wybrał ten styl budownictwa.
Mgowo-kaplica podworska z 1734 roku fundacji kasztelanowej Konstancji Bagniewskiej. Później w rękach Działowskich. Ostatni właściciel w l. 20 tych ub. wieku Stefan Buszczyński. W l. 1945-2002 własność PGR i skarbu państwa. W 2001 r. kaplica stała się filią kościoła w Nowej Wsi Kr.
Nowa Wieś Kr. Młyn. Przed wojną był własnością Niemca Fryderyka Kohlberga. Po 1945 r w użytkowaniu i własności Gminnej Spółdzielni ’SCh” w Płużnicy. W latach 90 tych sprzedany Piotrowi Jagle. Nieczynny od pocz. 2000 cznych lat.
Nowa Wieś Kr. Kościół parafialny z XIV w. p.w. św. Jana Chrzciciela.
Nowa Wieś Kr. Wnętrze kościoła z początku XX w.
Nowa Wieś Kr. Dawna rzeźnia. W l. 1955-1972 urząd Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. Widok z pocz. XX w.
Nowa Wieś Kr. Scenka rodzajowa z pocz. XX w. ‚przed domem rzeźnika’.
Nowa Wieś Kr. Chata chłopska w centrum wsi z XVII w.
Orłowo. Neobarokowy pałac Slaskich. Obecny kształt przybrał po przebudowie na pocz. XX w. Do 1939 własność Slaskich, po 1945 roku siedziba PGR. Od 2012 r. własność Adama Lipińskiego, przechodzi gruntowną odbudowę.
Wnętrze orłowskiego pałacu z lat 30 tych w akwareli W. Okońskiego „Gabinet Jerzego Slaskiego’
Kominek Madame Sans Gene w orłowskim pałacu.
Główny hol-sień pałacu w Orłowie. Fot z lat 30 tych ub. wieku.
Orłowo, w budynku w latach 1890-2000 mieściła się szkoła, została ona wybudowana siłami państwa pruskiego i właścicieli okolicznych majątków Orłowa i Ostrowa.
Małe Ostrowo- Dworek Dudziaków.
Ostrowo-resztki oficyny pałacu ostrowskiego, który w 1893 r. ostatni właściciel majątku Ignacy Chrzanowski sprzedał na rozparcelowanie. Resztówkę z dworem kupił oberżysta Prieskorm i urządził oberżę. W latach międzywojennych właścicielem karczmy i rzeźni był Ferdynand Cynka. Później, po wojnie przejął „interes” jego zięć Bernard/Benedykt Daszkowski, który po wojnie do lat 70 tych prowadził tu sklep. Dzisiaj jest to kompletna ruina.
Płużnica-szkoła powszechna w latach 1920-1939. Budynek spalony w 1945 r przez sowieckich żołnierzy. Odbudowana w l. 50 tych.
Płużnica-neogotycki dwór Kriegerów, ostatnich właścicieli parcelowanego od 1899 r. majątku Augustynki, dzisiaj części Płużnicy. Jako resztówka dwór był m.in. w rękach Gustava Schrödera do 1917 r. W wolnej Polsce od 1935 rok pełnił funkcje urzędu gminnego. Spalony przez sowieckich żołnierzy w 1945r. rozbierany przez wąbrzeskie starostwo w l. 50 tych nie został odbudowany.
Płużnica- kościół parafialny p.w. św. Małgorzaty.
Płużnica-kościół parafialny.
Płąchawy-kapliczka przydrożna. Wg fot. z lat 50 tych ub. wieku.
Wieldządz-Dworzec PKP w Wieldządzu z 1901 r, tj. momentu oddania do użytku linii kolejowej Chełmża-Mełno. Przebudowany na ‘pawilon’ w l. 70 tych.
Wieldządz. Kościół ewangelicki (wg fot. z pocz. ub. wieku) poświęcony 3 października 1900 pod imieniem Gustawa Adolfa w Wieldządzu. Funkcjonował do 1945 r. Później w użytkowaniu Gminnej Spółdzieni ”SCh” jako magazyn zbożowy. W l. 60 tych zwalono wieżę kościoła. Sprzedany przez gminę „polskiemu Niemcowi”, przeznaczony na lokal rozrywkowy słynny niemal w całej Polsce, prowadzony przez Sławomira Weisnera w l. 1993-2001. Obecnie stoi nieużytkowany.
Wiewiórki-szkoła. Pobudowana za czasów pruskich ok. 1863 i to prawdopodobnie z resztek murów rozebranego kościoła katolickiego w Wiewiórkach. Szkoła mieściła mieszkanie kierownika szkoły
Wiewiórki- typowa chata pomorska z końca XIX wieku budowana w okresie kolonizacji polskich wsi przez Pruską Komisję Kolonizacyjną.