Koło Gospodyń Wiejskich w Uciążu w latach 1963-1984.
Opracowanie Janusz Marcinkowski. Płużnica 2011 r.
Opracowanie powstało w oparciu o dokumentację pracy KGW wytworzoną w trakcie wielu lat funkcjonowania KGW w Uciążu, a przechowywaną w domu pp. Gertrudy i Mieczysława Kiszków. Opracowanie to przybliżyć powinno sprawy jakimi zajmowały się panie w Uciążu i także w innych wsiach w tamtych czasach. Przez kilka dziesiątków lat, także dzisiaj kobiety mieszkające na wsi nadawały ton w wielu aspektach życia rodziny i wsi, i tak jest podobno nadal!
Wydarzenia z życia Pań i wsi.
1963 ]KGW z Uciąża zwróciło się do dyrekcji „Ruch” w Bydgoszczy o przydzielenie telewizora do założonego świetlicy w Uciążu klubu „Ruchu”. W świetlicy znajdowały się; radio z adapterem do odtwarzania płyt, stół ping-pongowy i gry. Wniosek uzasadniano „krzewieniem oświaty i kultury we wsi”.
1964}w tym roku Koło liczyło 12 członkiń. Panie zorganizowały we wsi konkurs ogrodów warzywnych, kwiatowych i wychowu kurcząt. Panie zorganizowały 2 zabawy taneczne i 2 wieczorki bezalkoholowe. Sprawozdanie przygotowała na 5 lutego 1965 roku przewodnicząca Koła Gertruda Kiszka.
1965}12 stycznia odbyło się spotkanie 9 pań z instruktorką powiatową [z Powiatowego Związku Kółek Rolniczych]. Omówiono plan pracy na 1965 rok. Ustalono kilkanaście zadań. Chciano ożywić pracę klubo-kawiarni. Do tej pracy wytypowano przewodniczącą Gertrudę Kiszkę, Zofię Ćwik i Ludwikę Bielicką. Postulowano, aby dokonano ustanowienia kierownika Klubu. Uważano, iż należy wprowadzić do sprzedaży w klubie piwo i lemoniadę. Planowano odbywanie spotkań z poetą, artystami. Chciano wyjaśnienia kwestii zakupu telewizora do świetlicy. Postulowano o przydzielenie dla miejscowego koła KGW 0,5 ha ziemi. Miała być ona źródłem dochodu dla organizacji. Wnioskowano do Gminnej Spółdzielni „SCh” w Płużnicy, o zmianę pracy sklepu na czas od godz. 10,oo do 16,oo. Chodziło o to, aby nie był on czynny w okresie otwarcia Klubu. Ponadto zaplanowano działania dla Zarządu organizacji. Miano zorganizować dwie imprezy dochodowe [zabawy wiejskie] z przeznaczeniem dochodu na zakup telewizoru. W prywatnych domach takiego „cudu” techniki jeszcze nie było, więc kupowano do świetlic na wspólne oglądanie. Koła organizowały zbiorowe zakupy kurcząt i pasz dla gospodarstw domowych. Zaplanowano organizację lub udział w imprezach; Międzynarodowym Dniu Kobiet, 1 Maja, Dnia Dziecka, udział w uroczystościach dożynkowych, organizacja wieczorków tanecznych dla członkiń i sąsiadów.
1965}7 listopada na zebraniu KGW omówiono organizację zabawy w drugim dniu świąt Bożego Narodzenia. G. Kiszka zobowiązała „załatwić” muzykantów, bufet miała prowadzić sklepowa Maria Dymek, biletami zajmowała się pp. Drozdecka i Grandzicka. 19 pań, członkiń Koła dokonało wyboru zarządu w składzie; Ludwika Bielecka przewodnicząca, Gertruda Kiszka z-ca przewodniczącej, sekretarzem została Kiszka Zofia.
1966}przewodniczącą KGW Zofię Kiszkę Powiatowy Związek Kółek Rolniczych prosił o zorganizowanie pań na dzień 14 grudnia na godz. 18,30 na pogadankę szkoleniową z lekarzem medycyny na temat; „Higiena i zdrowie człowieka”.
1967}w maju tego roku w skierowanym piśmie do przewodniczącej Zofii Kiszki zachęcano ją do utworzenia na terenie działania KGW koła Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej. Podobnie prośbę o włączenie się pracę opieki nad dziećmi i młodzieży nadesłało Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Do KGW zwrócił się przewodniczący Frontu Jedności Narodu Zbigniew Bujakowski o pomoc w zbieraniu pieniędzy na budowę pomnika zamordowanych mieszkańców powiatu w Łopatkach.
1967}na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym 8 grudnia uczestniczyły; Gertruda Kiszka, Zofia Ćwik, Ludwika Bielicka, Genowefa Krystoszek, Genowefa Kornacka, Danuta Michałowska, Barbara Szymkiewicz, Katarzyna Młynarczyk, Maria Dymek, Stefania Rajca, Gabriela Kwiatkowska, kiedy podsumowywano pracę koła za 1964 stwierdzono, iż w Kole są 23 panie. W zebraniu uczestniczyły; Filomena Ziomek, Czesława Piątek, Zofia Kinstler, Urszula Gródecka, Teodora Flis, Zofia Wojciechowska, Gertruda Nas, Helena Borowska, Gertruda Kiszka, Ludwika Bielecka, Treichel Emilia, Henryka Grzęda, Jadwiga Gródecka, Urszula Grandzicka, Stefania Zaborowska, Genowefa Krystoszek oraz panowie Stanisław Krystoszek i Bolesław Orzechowski przedstawiciel PZKR. W 1967 roku sprowadzono 2 500 kurcząt i 500 kaczek. Organizowano konkursy na ogródki przydomowe. Wyjechano na wspólną wycieczkę do Ciechocinka. Zauważono obniżający się udział kobiet w życiu społecznym, ze względu na brak czasu. Wskazywano również na proces odchodzenia zwłaszcza młodych do miast. Wybrano zarząd Koła w składzie; Gertruda Kiszka przewodnicząca, sekretarzem pozostała jej córka Gabriela Kwiatkowska, skarbnikiem Zofia Ćwik, członkami zarządu zostały panie; Katarzyna Młynarczyk i Ludwika Bielecka. Na delegatkę na powiatowy zjazd wybrano Genowefę Kornacką. Delegacja Koła uczestniczyła w uroczystym odsłonięcia pomnika zamordowanych mieszkańców Wiewiórek w Mgowie 9 maja 1967 roku.
1968}z listy rozprowadzanych kurcząt na którą to działalność panie z KGW miały monopol wynika, iż 16 gospodarstw domowych w miesiącu marcu rozprowadzono 1000 szt. kurcząt, natomiast w kwietniu rozprowadzono 1980 sztuk kurcząt. Według zamówienia rocznego wieś powinna otrzymać 2 200 szt. kacząt. Powiatowy Związek KR zapraszał panie z KGW do współuczestniczenia w spotkaniu z przedstawicielami Ludowego Wojska Polskiego w dniu 27 kwietnia w świetlicy w Uciążu. Do współpracy zapraszał Polski Czerwony Krzyż proponują wytypowanie jednej członkini do przeszkolenia w Ciechocinku dla wiejskich przodownic „Zdrowia”. Przewodniczącą zapraszano na powiatowy zlot aktywu w Powiatowy Domu Kultury. Zwracano się również do KGW z prośbą o podejmowanie zobowiązań produkcyjnych w celu oparcia „słusznej polityki Partii i Rządu”. Zwrócono się także o włączenie się w tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Dziecka. Była też prośba o poparcie akcji zbiórek pieniężnych na budowę Centrum Zdrowia Dziecka.
Przewodnicząca KGW Gertruda Kiszka zdała sprawozdanie za 1968 rok w którym mówiła poinformowała, iż Koło liczy 24 członkiń. Uznała, iż kobiety pracując w gospodarstwach rolnych przyczyniły się do tego, iż rolnictwo wsi Uciąż jest przodujące w powiecie. Gospodynie prenumerują i czytają prasę rolniczą, wprowadzają do gospodarstw nowe metody pracy, nowe urządzenia. Jak zwykle Koło zajmowało się rozprowadzaniem kurcząt i pasz treściwych, urządzono jedną zabawę, zorganizowano „Dzień Kobiet”. Były natomiast kłopoty ze zwoływaniem zebrań poprzez „rozdźwięki między członkiniami”-ano bywało i tak!
1969}7 grudnia odbyło się kolejne zebranie Koła. Sprawozdanie za 1968 złożyła przewodnicząca Gertruda Kiszka. Uchwalono plan działania w podobnych założeniach jak w latach poprzednich. Nie dokonano zmian w składzie Zarządu. W wolnych wnioskach uchwalono zorganizowanie zabawy tanecznej z której dochód miano przeznaczyć na wycieczkę.
1970}2 lutego urządzono w świetlicy zabawę wiejską z której uzyskano 2 958 zł zysku. Sprzedano 135 biletów po 20 zł, osiągnięto również dochód z bufetu, głównie były to napoje chłodzące i alkohol. Wydano na orkiestrę 1 000 zł i opłaty organizacyjno-urzędowe 340 zł. Sprawozdanie finansowe podpisała Gertruda Kiszka i Zofia Ćwik. W ramowym planie pracy zakładano, iż Koło odbędzie 4 zebrania w ciągu roku, zorganizowano 1 wycieczkę, jeden wyjazd do teatru, zorganizowane będzie konkurs wychowu kurcząt i konkurs ogródków kwiatowych, a także urządzić 3 zabawy taneczne.
Według pisma z Powiatowego Związku KR można było poprzez Koło zakupić do użytku swoich członkiń krajarkę do kapusty. Krajarka kapusty była niezbędna do jesiennego kiszenia kapusty, co było dosyć powszechne w ówczesnych gospodarstwach domowych. Panie propagowały uprawę warzyw, odpowiednie ich przechowywanie i przyrządzanie. W ramach konkursu „Więcej kwiatów, więcej warzyw” lustrowano warzywne i kwiatowe ogrody, oceniano je, dyskutowano nad upiększaniem otoczenie domów i gospodarstw.
Rozliczenie zabawy z 2 lutego 1970 roku.
1971}Tenże Związek zawiadamiał 3 marca 1971 roku, iż do dystrybuowanych piskląt przydzielono również 2 tony węgla i 455 kg paszy treściwej, które to produkty winny być wykupione do 15 marca 1971 r. Stan kasy Koła w 1971 roku po stronie dochodów wynosił 11 691 zł., wydatkowano natomiast 11 557 zł. W roku 1971 Koło liczyło 21 członkiń. Do organizacji należało połowę pań ze wsi Uciąż. Jak co roku organizowano konkurs ogrodów przydomowych i czystości obór. Większość pań wzięła udział w kursie gotowania i pieczenia. Panie wyjechały na dwie wycieczki, jedną na wybrzeże i na targi poznańskie. Fundusze pozyskano z dochodów z zabaw, a także dotacja ze Spółdzielni Mleczarskiej, Banku Spółdzielczego z Płużnicy. Niestety Gminna Spółdzielnia „SCh” z Płużnicy na wniosek o pieniądze nawet nie odpowiedziała. Rozprowadzono w tym roku 5 000 szt. kurcząt i 1 200 szt. kacząt.
1972}na ten rok zaplanowano przyjąć 10 nowych członkiń, zorganizować konkurs czystości, kurs przetwórstwa owocowo-warzywnego. Projektowano przygotować 2 zabawy i 2 wycieczki turystyczne.
1973}19 stycznia na zebraniu KGW krytykowano dostawy chleba do sklepu w Uciążu: „chleb jest popękany, stary, kwaśny i jest przywożony bez koszy”. W planie pracy przyjęto kilka zadań; odbywać przynajmniej jedno zebranie na kwartał, zorganizować Dzień Kobiet, konkursy na ogródki kwiatowe i warzywne, 2 zabawy i jedną wycieczkę. W skład komisji konkursowej weszły: Genowefa Krystoszek, Urszula Grandzicka, Stefania Zaborowska. W dniach 5-8 lipca KGW zorganizowało wycieczkę do Zakopanego. Po drodze zwiedzano Chorzów, Oświęcim. W okolicach Zakopanego była wycieczka do Morskiego Oka, przejazd do Czorsztyna, spływa Dunajcem.
1974}wybrano Zarząd Koła w składzie: Gertruda Kiszka przewodnicząca, Zofia Ćwik w-ce przewodnicząca, sekretarz Urszula Grandzicka, członkinie; Małgorzata Rajca i Władysława Drozdecka. Na zebraniu panie zgłaszały zastrzeżenia co do oceny jakości mleka przez Mleczarnię, chodziło o zaniżanie % tłuszczu w mleku, co miało wpływ na cenę skupowanego mleka.
1975}Powiatowy Związek KR informował Zarząd Koła, iż można i winno się zaprenumerować czasopisma; „Poradnik Gospodarski”, „Plon”, „Gospodyni”. Przewodnicząca Koła Gertruda Kiszka zwróciła się o dotację do Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Wąbrzeźnie na cele szkoleniowe członkiń Koła. Spółdzielnia przyznała Kołu sumę 500 zł.
1967}w tym roku Koło liczyło 23 panie. Zorganizowano 4 zebrania. Podstawową działalnością było zaopatrzenie członkiń w kurczęta, których sprowadzono 2 500 i 500 szt. kacząt. Delegacja Koła uczestniczyła w uroczystym odsłonięcia pomnika w Mgowie 9 maja 1967 roku.
Gertruda Kiszka (4 od lewej) na spotkaniu przewodniczących Kół z terenu gminy Płużnica.[Fot. T. Juszczyński, l.80 te w Gminnym Ośrodku Kultury w Płużnicy]
Delegacja pań z KGW na dożynkach 19 września 1986 r. w Nowej Wsi Królewskiej, na pierwszym planie Gertruda Kiszka i … Szałas z Uciąża.[ Fot. T. Juszczyński]
Członkinie KGW i Kółka Rolniczego w Uciążu w l. 1973-1984;
Wykaz uwzględnia przynależność i okres zgodnie z opłacaniem składki. Panie, które należały do Kółka Rolniczego, automatycznie były w Kole Gospodyń Wiejskich, która to organizacja była stowarzyszona z KR; Ankiewicz Bogusława,Biczkierów Krystyna, Bielicka Ludwika, Borowska Teresa, Cichocka Celina, Ćwik Zofia, Dąbrowska Apolonia, Drozdecka Władysława, Dymek Maria, Firmanty Anna, Flis Teodora, Florko Halina, Florko Teresa, Grabowska Wiktoria, Grandzicka Urszula, Gródecka Jadwiga, Gródecka Urszula, Grzęda Henryka, Jankowska Maria, Kinstler Janina, Kinstler Zofia, Kiszka Gertruda, Kitowska Kazimiera, Kot Zofia, Krysa Bronisława, Krystoszek Genowefa, Krystoszek Władysława, Łacek Władysława,Łuszczak Bronisława, Łuszczak Małgorzata, Majka Barbara, Michałowska Danuta, Młynarczyk Halina, Młynarczyk Katarzyna, Mul Janina, Mul Maria, Nas Gertruda, Piątek Czesława, Popek Bożena, Popławska Anna, Rajca Helena, Rajca Janina, Rajca Małgorzata, Redgoszcz Teresa, Robaczewska Stefania, Robaczewska Teresa, Sehn.., Spors Genowefa, Szałas Renata, Szukalska Apolonia, Szymkiewicz Barbara, Tabor Danuta, Treichel Emilia, Treichel Stanisława, Wojciechowska Zofia, Zaborowska Stefania, Ziomek Filomena, Ziomek Wiesława,
Regulamin Koła Gospodyń Wiejskich 1969 r. Wyjątki;
Członkinie kółek rolniczych organizują się w koła gospodyń wiejskich.
Celem koła jest organizowanie uczestnictwa kobiet w realizacji programu działania kółka rolniczego dla;
Podnoszenie produkcji i dochodowości.
Podnoszenie poziomu życia społecznego i kulturalnego.
Niesienia pomocy ogółowi kobiet.
Prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej wśród kobiet.
Koło zrzesza przynajmniej 10 kobiet, a kieruje zarząd, kontroluje Komisja Rewizyjna.